تحلیل روانشناختی فیلم زیر سقف دودی

فیلم زیر سقف دودی به کارگردانی و نویسندگی پوران درخشنده، داستان خانواده‌ای ایرانی را روایت می‌کند که با مشکلات عاطفی و هیجانی مواجه هستند. این اثر با بازی مریلا زارعی، فرهاد اصلانی و ابوالفضل میری، در ژانر اجتماعی – درام ساخته شده و مدت زمان آن ۱۱۰ دقیقه است. فیلم به بررسی روابط خانوادگی، نقش والدین و تاثیر رفتارهای آنان بر فرزندان و زندگی زناشویی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه مشکلات و تضادهای درونی خانواده می‌تواند به نسل‌های بعد منتقل شود.

نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده: پوران درخشنده
بازیگران: مریلا زارعی، فرهاد اصلانی، ابوالفضل میری
ژانر: اجتماعی – درام
محصول: ایران
مدت زمان: ۱۱۰ دقیقه
سال ساخت: ۱۳۹۵

جوایز و نامزدی‌ها

• برنده جایزه نقش اول زن جشنواره فیلم فجر

• برنده جایزه بهترین چهره‌پردازی جشنواره فیلم فجر

• نامزد بهترین فیلم، کارگردانی، صدابرداری و صداگذاری و میکس در جشنواره فیلم فجر

خلاصه داستان فیلم زیر سقف دودی

شیرین در زندگی خانوادگی خود با مشکلاتی مواجه است و تلاش می‌کند رابطه خود با همسر و فرزندش را اصلاح کند. همسرش، بهرام، رابطه فرازناشویی دارد و آرمان، پسر خانواده، درگیر روابط و مسائل هیجانی خود است. مراجعه شیرین به روانشناس او را با چالش‌های تازه‌ای روبرو می‌کند و مسیر بحران خانوادگی شدت می‌گیرد.

این فیلم نشان می‌دهد که وقتی یک رابطه خانوادگی دچار مشکل می‌شود، سایر اعضای خانواده نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند، درست مانند بیماری‌ای که کل خانواده را در بر می‌گیرد.

تحلیل خانواده و روابط در فیلم زیر سقف دودی

۱. الگوهای رفتاری والدین

اعضای خانواده شیرین برای حفظ آرامش و ادامه زندگی، فرار از خانه و دوری از یکدیگر را انتخاب می‌کنند. این رفتار، به جای حل مسئله، تنها صورت مسئله را پاک می‌کند.

رفتار والدین، به‌ویژه پدر و مادر، تاثیر مستقیمی بر تربیت فرزند دارد:

• نبود یک الگوی مرد موفق، باعث تقلید فرزند از رفتار نادرست پدر می‌شود.

• پرخاشگری و اضطراب آرمان، یادگرفته شده از والدین است.

۲. نقش مادر در خانواده

شیرین، برای رهایی از اضطراب رهاشدگی، کنترلگری خود را بر آرمان اعمال می‌کند که باعث تشدید مشکلات می‌شود. او با نادیده گرفتن نیازهای خود، به طرحواره ایثار گرفتار می‌شود.

مادر خوب، در تعریف روانشناختی، کسی است که ابتدا به خود اهمیت می‌دهد تا بتواند به اعضای خانواده نیز توجه کند. شیرین در طول فیلم تلاش می‌کند این تعادل را پیدا کند و با مراجعه به روانشناس، قدم‌های اصلاحی بردارد.

۳. تاثیر روابط زناشویی بر فرزند

رفتار همسر شیرین، بی‌توجهی به نیازهای فرزند و تمرکز صرف بر مسائل مالی، باعث شکل‌گیری حس ناامنی و خشم فروخورده آرمان می‌شود. این فیلم نشان می‌دهد که مشکلات خانوادگی از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.

شخصیت‌ها و تحلیل روانشناختی فیلم زیر سقف دودی

۱. شیرین

• گرفتار طرحواره رهاشدگی و ایثار

• تلاش برای کنترل فرزند و حل مشکلات خانوادگی

• تجربه خشم و فشار روانی ناشی از خیانت همسر

۲. آرمان

• پرخاشگری و اضطراب ناشی از رفتار والدین

• تفسیر رفتار والدین و انتقال هیجانات به روابط بعدی

• یادگیری مرزهای اشتباه و خویشتن‌داری ناکافی

۳. رعنا

• شخصیتی مستقل، بانشاط و مدرن

• مقایسه با شیرین نشان‌دهنده تفاوت تصمیم‌گیری و مسیر زندگی زنان در جامعه

مفاهیم روانشناختی در فیلم زیر سقف دودی

فیلم به بررسی عمیق مفاهیم روانشناختی و خانوادگی می‌پردازد:

• طرحواره رهاشدگی: ترس از ترک شدن و تلاش افراطی برای حفظ روابط

• طرحواره ایثار: قربانی کردن نیازهای شخصی برای دیگران

• طرحواره خویشتن‌داری ناکافی: ناتوانی در کنترل هیجانات و رفتارها

عدم گفت‌وگو، نبود حمایت و تشکر، و کمبود صمیمیت، چرخه‌ای معیوب در خانواده ایجاد می‌کند که به نسل بعد منتقل می‌شود.

پیام‌های کلیدی فیلم زیر سقف دودی

1. مراجعه به روانشناس به عنوان راهکار حل بحران خانواده بسیار مهم است.

2. روابط والدین و توجه به نیازهای هیجانی فرزندان، تاثیر مستقیم بر تربیت و سلامت روان آنها دارد.

3. خانواده، یک سیستم یکپارچه است که باید با تعامل، گفت‌وگو و مدیریت هیجان حفظ شود.

4. اهمیت استقلال و مراقبت از خود برای والدین، بهبود کیفیت روابط خانوادگی و جلوگیری از طرحواره‌های آسیب‌زا را تضمین می‌کند.

جمع‌بندی

فیلم زیر سقف دودی پیچیدگی‌های روابط خانوادگی و روانشناختی را به تصویر می‌کشد و اهمیت گفت‌وگو، حمایت متقابل و مراجعه به روانشناس را در حل بحران‌های خانواده نشان می‌دهد. این اثر نقدی عمیق بر رفتارهای غلط والدین و پیامدهای آن بر فرزندان و روابط زناشویی ارائه می‌دهد.