در زندگی کنونی، ما با پیشرفتهای مختلفی در صنعت و فناوری، علم و تکنولوژی روبه رو هستیم که در کنار مزایای فراوان، مسایل و مشکلاتی را هم برای ما به همراه دارد. برای حل این مشکلات جدید قطعا نمی توان از راه حل های قبل استفاده کرد و نیاز به راه حل های جدید داریم. در واقع باید یک ذهن خلاق داشته باشیم و به مهارت تفکر خلاق دست پیدا کنیم، تا هنگام مواجهه با مسائل جدید، به جای آنکه فقط از راه حل های همیشگی و معمول استفاده کنیم، راه حل های جدیدی پیدا کرده و از میان آنها دست به انتخاب بزنیم.

قابل ذکر است که کسانی که دارای تفکر خلاق هستند، به موفقیت بیشتری دست پیدا می کنند.

تفکر خلاق چیست ؟

تفکر خلاق یعنی حل مسائل با روشهایی متفاوت از روشهای مرسوم، که برای این کار شخص نیازمند است که به مساله و حل آن با دیدگاهی متفاوت و از زوایای جدید بنگرد.

برای داشتن تفکر خلاق باید تفکرات مرسوم و همیشگی را کنار بگذاریم تا بتوانیم خلاقانه فکر کنیم .

کاربرد مهارت تفکر خلاق

• افرادی که تفکر خلاق دارند می توانند کار آفرین باشند و در کارهای خود از ایده های جدید استفاده کنند.
• با پرورش این مهارت در خود می توانیم برای انواع مسایل زندگی بهترین راه حل را پیدا کنیم.
• تفکر خلاق باعث انعطاف پذیری ما می شود و دیگر تک بعدی فکر نمی کنیم.
• با استفاده از این مهارت کمتر دچار نا امیدی و آسیب های اجتماعی می شویم زیرا خودمان را در برابر مشکلات ناتوان نمی بینیم.
• در فعالیت های هنری از این مهارت برای خلق آثار جدید استفاده می کنیم.

ویژگی افراد خلاق

1. مسایل را خوب تحلیل می کنند : افرادی که ذهن خلاق دارند در ابتدا مسایل را خوب درک کرده و تمام جزییات مساله را تحلیل می کنند.
2. تفکر سیال دارند : افرادی که ذهن سیال دارند در واقع توانایی ارائه پاسخ های متعددی را به یک موقعیت دارند و برای انجام این کار از بارش فکری استفاده می کنند. برای این تکنیک شخص ذهن خود را باز می گذارد تا هر ایده ای که به ذهنش می رسد اعم از درست و غلط ، یادداشت کرده و سپس با تفکر نقاد آنها را بررسی کند . کسانی که ذهن سیالی دارند خوب می توانند میان مسائل مختلف ، ارتباط پیدا کرده و راهکارهای مختلف را با هم ترکیب کنند.یکی از تمریناتی که به سیال شدن ذهن کمک می کند این است که بتوانیم یک موضوع را از زوایای مختلف نگاه کنیم که باعث قوی شدن ذهن سیال می شود.
3. مبتکر هستند : این افراد توانایی بوجود آوردن ایده های جدید و محصولات متنوع را دارند.
4. تخیل قوی دارند : این افراد از قوه تخیل خود زیاد استفاده می کنند و قادر به تجزیه و تحلیل مسائل واقعی و غیر واقعی  در ذهن خود هستند .
5. انعطاف پذیری بالایی دارند : این افراد به یک موضوع فقط از یک بعد نگاه نکرده و روی دانسته های خود تعصب ندارند.
6. دارای ذهنی باز هستند : این افراد پذیرای همه نظرات هستند بدون اینکه قضاوتی روی آن داشته باشند و سپس آنها را را غربال گری می کنند.
7. انتقاد پذیرند: افراد خلاق از انتقاد دیگران استقبال می کنند چون سعی در شناخت نقاط قوت و ضعف و اصلاح نقاط ضعف و پرورش نقاط قوت هستند.
8. از شکست نمی ترسند : این افراد ایده هایی را که در سر دارند یدون آنکه از شکست بترسند اجرا می کنند و ممکن است بارها شکست را تجربه کرده تا بالاخره موفق شوند.

برای پرورش تفکر خلاق چه کنیم ؟

• با افراد و گروههای مختلف در ارتباط باشیم تا بتوانیم با نگرش ها و تفکرات متفاوت آشنا شویم وسعی کنیم خودمان را در موقعیت های جدید قرار دهیم . وقتی ذهن ما با نگرش ها و شرایط جدید روبه رو می شود ، به چالش کشیده شده و به دنبال پیدا کردن راه حل می گردد .
• مسائل پیچیده را تبدیل به مسائل ساده کنیم در حدی که یک کودک ۶ ساله هم متوجه بشود . ساده سازی یکی از فنون حل مساله به شیوه خلاقانه است.
• سعی کنیم در طول مسیر به عقب برگردیم و از خودمان بپرسیم که اگر قرار بود دوباره شروع کنم چه می کردم ؟ این کار باعث می شود که به مسائل با دید تازه بنگریم.
• در زمان انجام کارهای معمول زندگی گاهی از خودمان بپرسیم که من چرا این کار را انجام می دهم ؟ با یاد آوری  مجدد اهداف زندگی مشخص می کنیم که اکنون کجای مسیر هستیم.
• باید عضلات مغز را با پازل ، بازیهای فکری و تمرینات دیگری مانند برعکس خواندن حروف ، قوی کنیم.
• به آینده و اتفاقات آن و نقش ما در ایفای آنها فکر کنیم و حتی اگر می توانیم یک نقاشی از آن ترسیم کنیم .
• از فرصت ها و وسایل جدید استقبال کنیم و به دنبال به دست آوردن تجارب جدید باشیم ، چرا که ذهن با ارتباط دادن بین این تجارب و دیده ها و نگرش ها می تواند خلاقانه فکر کند.

موانع تفکر خلاق

1. بعضی افراد فکر می کنند که همیشه حق با آنهاست و  اشتباه نمی کنند. در چنین شرایطی طبیعتا به تفکرات دیگران نیز توجه نکرده و هیچ گاه ذهن خود را به چالش نمی کشند.
2. در تفکر خلاق ذهنیت و نگرشی که فرد از خود دارد بسیار حائز اهمیت است . اگر باور داشته باشیم که شخص خلاقی نیستیم بعید است که بتوانیم تفکر خلاق داشته باشیم ، در حالی که همه افراد خلاقیت دارند فقط میزان آن متفاوت است و با تمرین و تکرار می توان آن را بهبود بخشید.
3. ترس از شکست در بیشتر موارد باعث می شود که افراد راههای جدید را امتحان نکنند در حالی که افراد موفق و خلاق بارها با شکست روبه رو می شوند اما دست از فعالیت خود بر نمی دارند .

برای داشتن تفکر خلاق باید در ابتدا سعی کنیم تمام پیش داوری ها و فرضیات قبلی خود را کنار بگذاریم ، ذهنمان را به چالش کشیده واز حالت امن زندگی خارج شویم تا بتوانیم به تجربیات جدید و راه حل های متنوع در زندگی دست یابیم.