برداشتی روانشناختی از فیلم Cruella
نام فیلم: کروئلا
ژانر: کمدی سیاه، ماجراجویی، جنایی
کارگردان: کریگ گیلسپی
نویسنده: داینا فاکس، تونی مک نامارا (بر پایه رمان «صد و یک سگ خالدار» اثر دودی اسمیت)
بازیگران: اما استون، اما تامپسون، جوئل فرای، پاول والتر هوزر، امیلی بیچام، کربی هوول باپتست
۱۳۴ دقیقه
محصول کشور: آمریکا
بودجه: ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار
فروش گیشه: ۱۳۲،۹ میلیون دلار
شرکت سازنده: والت دیزنی پیکچرز، مارگ پلات پروداکشنر، گان فیلمز
جوایز:جایزهٔ اسکار و بفتای بهترین طراحی لباس جایزهٔ برگزیدهٔ مردم برای فیلم سینمایی درام محبوب
خلاصه داستان: استلا کودکی با ظاهر متفاوت، خود را منحصر به فرد میداند و رویای طراحی لباس و مد را دارد .او در این راه با بارونس آشنا می شود.
داستان فیلم روایتگر زندگی استلا و تبدیل آن به کروئلاست. استلا یکی از شخصیت های رمان” ۱۰۱ سگ خالدار” است که حالا در نقش اصلی فیلم سینمایی کروئلا مطرح میشود.
تحلیل روانشناختی:
کروئلا خودش را با جلب توجه معرفی میکند. او نیاز به دیده شدن دارد و هر دفعه باید منحصر به فرد و خاص باشد زیرا غول درون آدم خود شیفته با جلب توجه و تایید دیگران تغذیه میشود.(خودشیفته ها تظاهر میکنند دیگران برای آنها اصلا اهمیتی ندارند.)
کودکی کروئلا: یک دختر که نابهنجاریها و پرخاشگری هایش را با جسارت انجام میدهد، البته نوع تربیت نامادری کروئلا در ادامه این رفتار موثر است. نامادریش با شخصیت مهربان و منعطف خود، با کروئلا همراهی میکند و تربیت او و شخصیتش را یک چالش بحرانی نمیداند و سعی در رام کردن نابهنجاری های جسورانه شخصیت کروئلا با همراهی و همدلی دارد و کروئلا هم سعی میکند جلوه ی سفید شخصیت خودش ــــ استلا ــــ را پیش مادر نمایش دهد نه کروئلا.این نابهنجاری ها در جوانیش نیز با دزدی و خرابکاری و همراهی دوستانش ادامه پیدا میکند. در ادامه می بینیم که او نمیتواند همرنگ جماعت شود چون متفاوت از آنهاست و خودش علت را نبوغ خود میبیند. حتی دوستش در مدرسه هم از جهت رنگ پوست (سیاه پوست) با سایرین متفاوت است.
او به گفتهی خودش از مرگ نامادریش بعلت عذاب وجدان فرار میکند (مکانیسم دفاعی فرار ).او با وجود اینکه شخصیتی ضد اجتماع دارد اما در نهایت برای بقا با دو پسربچه ولگرد در یک خانه متروکه بزرگ میشود تا نیاز احساس تعلق خود را ارضا نماید.او آنها را خانواده و متعلق به خودش می داند. البته آن دو کودک کار، دوستی خود با کروئلا را در منافع اقتصادی و کاری میبینند.
پیام های روانشناختی فیلم:
○عدم درونی شدن ارزش ها را در کروئلا شاهد هستیم چون از دزدی به عنوان اینکه “مادرم دوست ندارد” یاد میکند نه اینکه فعل خوبی نیست.
○ کروئلا با رسیدن به رویاهای مادرش باز هم احساس پوچی و بی ارزشی میکند، زیرا خواسته ها و رویای مادر، آرزوهای فرزند نیست.
○امید نیروی ادامه دهنده زندگیست.
○ در راه هدف بودن و رسیدن به آن، به انسان ساختار و حس رضایتمتندی میدهد و در اصطلاح عامیانه انسان را رام میکند.
○ مدیر کارگاه از لحاظ شخصیتی، فردیست مقرراتی، بدون خلاقیت، محتاط، ریسک نا پذیر و دارای یک برنامه ی روتین.
○دقت به جزئیات و توانایی شخصیت شناسی در روابط باعث پیشرفت میشود(کاری که بارونس برای موفقیتش انجام میداد.)
○ نوع تیپ، رنگ و آرایش در شخصیت اثر گذار است.(وقتی کروئلا به جای استلا نمایان میشود.)
○به نوعی شاهد دوئل دو ضدقهرمان و طراح مد در آینده و گذشته هستیم.
○نقش فراجنسیتِ مغازه دارِ فیلم که میخواهد بگوید هر تفاوت و خاص بودنی خوب است.
○تیپ شخصیتی بارونس و کروئلا از نوع رقابت جو (تیپ A) است، و بارونس را تا رقابت کشنده پیش میبرد.
○برخی استعداد ها و صفات اکتسابیست و کروئلا از بارونس بدست آورده است.
○ویژگی بارز یک طراح لباس و مد، کنجکاوی و خلاقیت است.
کروئلا دارای نشانه هایی از شخصیت خودشیفته است اما بارونس بوضوح دارای اختلال خودشیفتگی است .عدم اهمیت به دیگران و محیط زیست، تاکید بر تشکر نکردن از گروه، زحمات گروه را مختص خود دانستن و مهم تر از همه بالاتر دانستن خود از دیگران، کمک گرفتن از تجملات پر زرق و برق برای تاکید بر منحصر به فرد بودنش، همگی نشانگر این اختلال است.
خودشیفته ها بر نقاط ضعف خود به شدت حساسند و سعی در پنهان کردن آن دارند اما با این وجود در جایی بالاخره بروز میکند. مثلا در بارونس در 3 موقعیت بروز کرد :عدم دعوت از مهمان سالمند، افراد دارای پارتنر، افراد با ظاهر عجیب و خاص
به نظر میرسد بارونس دارای اختلال Cd یا سلوک نیز هست زیرا دختر خود را به فرزندی قبول نمیکند، به راحتی به دیگران و حیوانات آسیب میرساند و آنها را میکشد. (کاری که در کروئلا دیده نمیشود و گویای اینست که همه قادر به صدمه زدن و کشتن نیستند)، قانون و پلیس و خبرنگار را میخرد و…
کروئلا یک شخصیت کاریزماتیک دارد او در گروه بندی تست شخصیت MBTI در دسته ی ENTJ (برونگرا-شهودی-منطقی – قضاوتی) قرار میگیرد.مانند بارونس شخصیتی نمایشی دارد.
متاسفانه فیلم های کنونی به سمتی میرود که بد و شرور بودن خوب به نظر برسد و مورد استقبال افراد به خصوص رده سنی نوجوانان قرار گرفته شده است. قهرمانان منفی ای که خبری ازصفت های مثبت و سفید در آنها نیست و در واقع یک ضدقهرمان هستند. فیلمسازان میخواهند نشان دهند علت سیاهی و منفی بودن شخصیت آنها، ریشه در سختی کشیدن در کودکی و مقابله با قدرتمندان جامعه دارد.
فیلمسازان زاویه دید بیننده را تغییر و این شخصیتها را تطهیر و از نقش منفی و سیاه به نقش خاکستری تبدیل میکنند بطوریکه دیگر مخاطب از آن شخصیت بدش نمیآید و حتی برای کارهای منفیش به او حق میدهد حتی تا جایی پیش میروند که مخاطب دلش میخواهد آن ضد قهرمان پیروز شود، چیزی که در کروئلا به وضوح شاهد آن هستیم و داستان مرگ استلا و تولد کروئلا این مسیر را طی میکند.
اما در مورد استلا و کروئلا(سیاه و سفید داستان): استلا همان کروئلاست اما زمانیکه آرام و حرفگوشکن است و کروئلا است زمانی که شرارت و نابهنجاریهای نمایان میشود و بعد هم برای پذیرش و عدم طردشدگی از جامعه و محل کار،نقاب شخص سومی را میزد. فردی که موهایش را رنگ میکرد و برای گذران زندگی کارهایی که دوست نداشت را انجام میداد و حتی حرف زور کارفرما را میپذیرفت و خاص نبود . در واقع شخصیت واقعی کروئلا نبود بلکه همانطور که یونگ می گوید برای عدم طرد شدگی و پذیرش در جامعه مجبور به زدن نقاب شد و در آخر هم وقتی به موفقیت و هدف خودش رسید که: بین استلا و کروئلا صلح برقرار و استلا، کروئلا را پذیرفت و کروئلا هم تحت کنترل استلا قرار گرفت و فهمید سیاهی بیرونی و سفیدی درونی مکمل همدیگر هستند و در این موقع نقاب استلا را انداخت و به هدف خود رسید و در آخر آن استلایی هم که دفن کرد، پرسونا و نقاب استلا بود.
مفاهیم
۱.صفت «خودشیفته»: افرادی را توصیف میکند که فکر میکنند آنها مرکز جهان هستند و همه دنیا به دور آنها میچرخد. این افراد دوست دارند همه توجهها فقط به سمت آنان باشد و دائماً میخواهند که تحسین شوند. خود را بزرگتر و مهمتر از دیگران میدانند و تمایل دارند که همیشه مدیریت امور را به دست بگیرند.
۲. پرسونا:مفهوم واژه پرسونا در مکتب روانشناسی تحلیلی ارائه شده توسط روانشناس سوئیسی، کارل گوستاو یونگ، عبارت است از :”آن چهرهٔ اجتماعی که فرد از خودش به دنیای بیرون ارائه میکند. به گفته یونگ: «نوعی ماسک دستساز که فرد برای ایجاد نهایت تأثیرگذاری بر دیگران و همینطور برای پنهان کردن ماهیت حقیقی خود، از خود ابداع میکند».
۳.ويژگي هاي تيپ شخصيتي A: افرادي كه داراي تيپ شخصيتي A هستند، بسيار رقابت جو، كمال گرا و حساس نسبت به زمان هستند. به همين دليل است كه افرادي كه داراي چنين تيپ شخصيتي هستند، معمولاً در حال انجام كار و يا پروژه اي هستند.گفته مي شود افراد تيپ شخصيتي A در زماني از زندگي خود احساس ناامني و عقب ماندن داشته اند، به همين دليل در همه حال در پي جبران گذشته هستند. آنها مي خواهند هرچه سريعتر به اهداف خود برسند و پيشرفت كنند.اگر مدتي بيكار بنشينند و كاري انجام ندهند، احساس عذاب وجدان به سراغ آنها مي آيد. بزرگترين مشكل افراد اين گروه، داشتن استرس بيش از اندازه است. آنها معمولاً كارهاي زيادي براي انجام دادن دارند، به همين دليل هم گاه از ترس اينكه نتوانند اين كارها را به موقع انجام دهند، دچار استرس زيادي مي شوند.