اهمیت یادگیری مهارت‌های زندگی برای انسان امروزی

امروزه به دلیل تغییرات زیادی که در فرهنگ و شیوه‌های زندگی ایجاد شده، بسیاری از مردم به دلیل نداشتن توانایی‌های لازم و اساسی، در هنگام مواجه شدن با مشکلات و مسائل، قادر به حل آن‌ها نیستند و احساس ناتوانی می‌کنند.
انسان‌ها و حیوانات از بدو پیدایش در معرض خطر بوده‌اند و به همین دلیل سیستم دفاعی جنگ و گریز در وجودشان به تدریج تکامل یافته است. اما اغلب مشکلاتی که امروزه برای ما پیش می‌آید، دیگر شبیه مشکلات اجدادمان نیست. اگر از روی غریزه‌ عمل کنیم، نه‌تنها مشکلی حل نمی‌شود بلکه صدمات زیادی به خود و اطرافیان وارد می‌کنیم.

نیاز به مهارت‌های زندگی در جهان امروز

مثلاً کمتر پیش می‌آید که حیوانی به ما حمله کند یا در معرض خطر جانی قرار بگیریم. بیشتر مشکلات امروزی، مشکلات ارتباطی و بین‌فردی هستند که راه‌حل آن جنگ و گریز نیست، بلکه نیازمند مهارت‌های زندگی هستیم تا بتوانیم این مشکلات و تعارض‌ها را مدیریت کنیم.

رشد انسان در زمینه‌های روانی، اجتماعی، جنسی، شغلی، شناختی، اخلاقی و عاطفی صورت می‌گیرد. مهارت‌های زندگی مهارت‌هایی هستند که برای افزایش توانایی‌های روانی – اجتماعی افراد آموزش داده می‌شوند و فرد را قادر می‌سازند به طور مؤثر با مشکلات و کشمکش‌های زندگی روبه‌رو شود.

تعریف مهارت‌های زندگی از دیدگاه متخصصان

«مورس ابن الیاس» از دانشگاه راجرز آمریکا و مؤلف کتاب تصمیم‌گیری اجتماعی و رشد مهارت‌های زندگی، مفهوم عامی از ماهیت مهارت‌های زندگی به دست می‌دهد:
مهارت‌های زندگی یعنی ایجاد روابط بین‌فردی مناسب و مؤثر، انجام مسئولیت‌های اجتماعی، تصمیم‌گیری صحیح و حل تعارض‌ها و کشمکش‌ها، بدون توسل به اعمالی که به خود یا دیگران صدمه می‌زند.

نقش آموزش مهارت‌های زندگی در سلامت روان

آموزش مهارت‌های زندگی نقش اساسی در بهداشت روانی ایفا می‌کند؛ به‌ویژه زمانی که در یک مقطع رشدی مناسب ایجاد شود. این آموزش‌ها فرد را قادر می‌سازد دانش‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌های خود را به توانایی تبدیل کند؛ مانند اینکه بداند چه کاری باید بکند و چگونه باید آن را انجام دهد.

مهارت‌های ده‌گانه زندگی از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت (WHO)

سازمان جهانی بهداشت، مدل جامعی از مهارت‌های زندگی ارائه کرده است که شامل موارد زیر است:

• مهارت خودآگاهی

• مهارت تصمیم‌گیری

• مهارت حل مسئله

• مهارت تفکر خلاق

• مهارت تفکر نقادانه

• مهارت ارتباطی

• مهارت مدیریت رابطه و ارتباط مؤثر

• مهارت همدلی

• مهارت کنترل هیجانات منفی

• مهارت مدیریت احساسات

• مهارت مدیریت استرس

تمرین و تکرار؛ کلید تبدیل دانش به مهارت

بدون شک، همه ما تا حدودی این مهارت‌ها را در طول زندگی کسب کرده و از آن‌ها استفاده می‌کنیم، اما در بعضی از قسمت‌ها با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شویم و ضعیف عمل کرده یا احساس ناتوانی می‌کنیم که نیاز به تقویت مهارت‌های زندگی خود داریم.

نکته مهم این است که هر مهارت از دو بخش دانش و تمرین تشکیل شده است. در سلسله مطالب ذکرشده، می‌کوشیم دانش مورد نیاز مهارت‌های زندگی را ارائه کنیم و تمرین آن در روزمره را به خودتان واگذار نماییم تا با گذر زمان، بر اثر مداومت و تکرار، به مهارت واقعی زندگی تبدیل شود.