لایتنر ویتمر؛ بنیانگذار روانشناسی بالینی

لایتنر ویتمر در ۲۸ ژوئن ۱۸۶۷ در فیلادلفیا، آمریکا چشم به جهان گشود. پدرش دیوید لایتنر و مادرش کاترین هوچل هر دو از کاتولیک‌های متدین بودند. پدرش داروساز بود، اما اطلاعات دقیقی از مادرش در دسترس نیست. لایتنر بزرگترین فرزند خانواده ۶ نفره بود و همه اعضای خانواده تحصیلات دانشگاهی داشتند.

رشد و تربیت لایتنر ویتمر

لایتنر ویتمر دکترای روانشناسی گرفت و در محیط فیلادلفیا و حوادث مهم آن زمان، مانند نبرد گتیسبورگ و مبارزات مختلف برای منع برده‌داری، رشد و تحصیل کرد. این شرایط او را به سمت استفاده از روانشناسی به عنوان ابزاری برای پیشرفت اجتماعی سوق داد.

از کودکی، وقتی مدرسه به آن‌ها گفت قایق کانویی بسازند، دوستانش دغدغه داشتند که زودتر تمام کنند، اما ویتمر می‌گفت: «من آرزو دارم آخرین نفر تمام کنم، زیرا از اشتباهات دیگران یاد می‌گیرم و بهترین قایق را می‌سازم.» این طرز فکر نشان‌دهنده توجه او به یادگیری از تجربه‌های دیگران بود.

ویتمر خواهان آینده و جهانی بهتر بود

دوران تحصیل و دانشگاه

ویتمر در ۱۸ سالگی با نمره عالی فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۸۸۴ برای تحصیل در رشته هنر در دانشگاه پنسیلوانیا ثبت نام کرد، اما پس از چند سال به بخش اقتصاد و دارایی منتقل شد و در آنجا لیسانس گرفت. در سال اول تحصیل، او به عنوان ارشد کلاس انتخاب شد و شهرت یافت. پس از دوره معلمی، تصمیم گرفت برای تحصیلات تکمیلی در علوم سیاسی به دانشگاه پنسیلوانیا بازگردد.

کمک به کودکان با مشکلات یادگیری

وقتی ویتمر در مدرسه متوسطه تاریخ و انگلیسی تدریس می‌کرد، متوجه شد یکی از دانش‌آموزان علاقه دارد به دانشگاه برود اما در یادگیری صدا مشکل دارد. ویتمر تصمیم گرفت به او کمک کند و با حمایت و آموزش‌های ویژه، کودک پیشرفت کرد و در نهایت در دانشگاه ثبت نام کرد. این موفقیت باعث شد ویتمر باور کند که کودکان دارای مشکلات یادگیری می‌توانند موفق شوند.

تحصیلات تکمیلی و همکاری با کتل

یک سال پس از این ماجرا، ویتمر برای تحصیلات تکمیلی به دانشگاه پنسیلوانیا بازگشت و از مدرسه استعفا داد. در همین زمان، جیمز کتل، روانشناس بزرگ، به هیئت علمی دانشگاه پیوست و ویتمر به عنوان دستیار او مشغول شد. آن‌ها با هم آزمایشگاهی برای مطالعه تفاوت‌های فردی ایجاد کردند که تمرکز آن بر زمان واکنش بود و ویتمر در این آزمایشگاه کتابچه‌ای منتشر کرد که روش صحیح انجام روانشناسی تجربی را توضیح می‌داد.

همکاری با ویلهلم وونت در دانشگاه لایپزیگ

کتل به ویتمر کمک کرد تا در سال ۱۸۹۱ به عنوان دستیار ویلهلم وونت در دانشگاه لایپزیگ شغلی پیدا کند و کلاس‌هایی با اسوالد کولپه بگذراند. اگرچه مورخان سندی مبنی بر نظارت مستقیم وونت بر ویتمر نیافته‌اند، گفته می‌شود ویتمر و وونت اختلافاتی داشتند. ویتمر می‌خواست مطالعه زمان واکنش‌ها را ادامه دهد، اما وونت اصرار داشت که ارزش زیبایی اشکال بصری و شاخه‌های دیگر روانشناسی نیز مطالعه شود. ویتمر در سال ۱۸۹۲ دیپلم دکترای خود را از وونت دریافت کرد.

بازگشت به دانشگاه پنسیلوانیا و تدریس روانشناسی کودک

در سال ۱۸۹۲، لایتنر ویتمر آلمان را ترک کرد و به دانشگاه پنسیلوانیا بازگشت و مدیر آزمایشگاه روانشناسی شد. او به تدریس روانشناسی کودک علاقه داشت و چندین دوره مختلف ارائه کرد. همچنین تحقیقات خود را درباره تفاوت‌های فردی در متغیرهای حسی-ادراکی آغاز نمود و مقالاتی در روانشناسی تجربی منتشر کرد. در سال ۱۸۹۶، پرونده‌ای خاص پیش روی او قرار گرفت: دانش‌آموزی ۱۴ ساله در یادگیری هجی مشکل داشت اما در سایر دروس توانا بود. این پرونده زمینه‌ای شد برای ایجاد اولین درمانگاه روانشناسی در دانشگاه.

بنیانگذاری روانشناسی بالینی توسط لایتنر ویتمر

در سال ۱۸۹۶، ویتمر برنامه‌ای برای کار عملی در روانشناسی به انجمن روانشناسی آمریکا ارائه داد و برای اولین بار اصطلاح «روانشناسی بالینی» را معرفی کرد. روانشناسی بالینی به استفاده از اصول علمی روانشناسی در کارهای تشخیصی و درمانی می‌پردازد و روش‌های عملی، مسئله‌محور و کاربردی آن توسط ویتمر توسعه یافت.

ویتمر بر تعامل مستقیم با هر مراجع به عنوان یک فرد تأکید داشت و بر تحقیق در سوابق شخصی مراجع تمرکز کرد. او یکی از اولین روانشناسانی بود که پذیرفت مشکلات مراجع می‌تواند عوامل محیطی و ارثی داشته باشد و درمان باید شامل اصلاح محیط زندگی مراجع نیز باشد. برنامه‌های درمانی او به صورت منظم و با مراجعه هفتگی ادامه داشت و پس از پایان رسمی درمان، وی تمرکز بر مشاوره و آموزش مراقبان مراجع داشت.

اقدامات و خدمات لایتنر ویتمر

• تأسیس اولین کلینیک روانشناسی در سال ۱۸۹۶

• مشاوره به دانشجویان تحصیلات تکمیلی از سال ۱۹۰۲

• انتشار کتابچه راهنمای آزمایشگاهی در سال ۱۹۰۲

• تأسیس مدرسه کوچک خصوصی در نزدیکی والینگفورد، پنسیلوانیا

• معرفی حرفه روانشناسی بالینی در سال ۱۹۰۷

• تأسیس اولین کلینیک گفتار جهان در سال ۱۹۱۴

• بنیانگذاری و سردبیری اولین مجله روانشناسی بالینی با عنوان The Psychological Clinic

• تدوین اولین دوره آموزشی در روانشناسی بالینی

لایتنر ویتمر با تأسیس کلینیک‌ها، آموزش و انتشار آثار علمی، نقش مهمی در شکل‌گیری روانشناسی بالینی به عنوان رشته‌ای علمی و کاربردی ایفا کرد. روش‌های او هنوز در روانشناسی بالینی مدرن کاربرد دارند و راهنمایی برای مشاوران و روانشناسان محسوب می‌شوند.